Kahramanmaraş merkezli depremden etkilenen 11 ilin ve bu bölgede yaşayan vatandaşların felaketin birinci yıl dönümünde yaralarının belli ölçülerde sarılmasına rağmen acılarının yıllarca devam edeceğini ifade eden vergi uzmanı Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar, Türkiye’nin deprem gerçeğine karşı uzun vadeli plan ve projeler geliştirmesi gerektiğini söyledi.
YÜKSEK GELİRLİDEN DAHA ÇOK VERGİ
Yavaşlar, “Böylesi felaketlerin önüne geçmek mümkün değil. Ancak yaralarımızı minimum seviyeye indirebiliriz. Depremin yıkımıyla ortaya koyduğumuz yardımlaşma ve destek bilincini bugünden ortaya koymalıyız. Bu bilinçle de orta ve uzun vadeli planlar hazırlamalıyız. Aşırı kazanan kişi ve kurumların gelirleri/kazançları üzerinden alınacak vergi yoluyla oluşturulacak kaynak ile binalarımızı, altyapımızı güçlendirebiliriz. Bu alanda eğitimlerimizi artırarak halkımızın bilincini geliştirebiliriz” dedi.
2023 BÜTÇESİNDEN 950 MİLYAR HARCANDI
Böyle bir çalışma için de şeffaflığın önemine vurgu yapan Yavaşlar, Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamaya göre Kahramanmaraş depreminin ekonomiye maliyetinin 104 milyar doları bulduğunu, ancak bu maliyet tablosunun içine nelerin girdiğinin açık olmadığını belirtti. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın depremin yıkıcı etkilerini azaltmak ve zarar gören şehirlerin yeniden imarı için 2023 yılı bütçesinden yapılan harcama tutarının yaklaşık 950 milyar liraya ulaştığının açıklandığını hatırlatan Yavaşlar şunları söyledi:
DAR VE ORTA GELİRİLİNİN VERGİ YÜKÜ AZALTILMALI
“Uzun vadede harcamaların yaklaşık 3 trilyon liraya ulaşması bekleniyor. 6 Şubat sonrasında dile getirdiğimiz, ‘geliri/kazancı’ çok yüksek olan gerçek kişiler ile kurumların bu yüksek gelirlerine/kazançlarına yönelik geçici bir vergi uygulanabilir. Böylece dar ve orta gelirli üzerindeki KDV, ÖTV ve tüketici kredileri üzerinden alınan BSMV gibi dolaylı vergi yükünün azaltılması sağlanabilir. Oluşturulacak kaynağın uzun vadeli planlanması ise ülkemizin daha güçlü altyapı kurmasına katkı sunabilir. Zaten deprem sonrasında iş dünyası sosyal sorumluluk anlayışı kapsamında yardımlarını esirgemiyor. Geçici bir özel vergi yoluyla, deprem önlenemese dahi yıkıcı felaketin önüne geçilebilecek ciddi adımlar atılabilir.”
VERGİDEN 1 TRİLYON 178 MİLYAR GELİR
Yavaşlar, Hükümet’in kaynak oluşturabilmek için deprem sonrasında getirdiği vergiyle ilgili düzenlemeler hakkında da şu bilgileri verdi:
“2023 yılı merkezi yönetim bütçe gelirlerindeki aylık değişimlerden hareketle artışlar yoluyla sadece katma değer vergisi (KDV), banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) ve şans oyunları hasılatı üzerinden alınan vergiden (ŞOV) 1 trilyon 177 milyar 980 milyon TL gelir elde edildiği anlaşılmaktadır. Bu 38 milyar 533 milyon dolara karşılık gelmektedir. Toplanan bu rakamın 12 milyar 414 milyon dolarlık kısmı yurt içindeki tüketim üzerinden alınan KDV’ye aittir.”
“DEPREM MALİYETİNİN YÜZDE 75’İ HALKIMIZ TARAFINDAN KARŞILANDI”
Yurt içi ve yurt dışından gelen yardımlar, yurt dışından sağlanan kredi, vergilerden elde edilen gelir toplamının 84 milyar 865 milyon dolar olduğunu ifade eden Yavaşlar, dolayısıyla açıklanan 104 milyar dolarlık giderin yüzde 81’lik kısmının karşılandığını vurguladı ve şöyle devam etti: “Bu rakamın da en az yüzde 37’lik kısmı dolaylı vergilerden karşılanmıştır. Yurt içindeki bağışlar da eklendiğinde, ortaya çıkan maliyetin de en az yüzde 75’lik kısmının halkımız tarafından karşılandığı anlaşılmaktadır.”
patronlardunyasi.com